Transqafqaz.com oxucularını Azərbaycan Vətən Müharibəsinin 44 gününün gedişatını izləməyə dəvət edir.
Düz bir il əvvəl, 27 sentyabr 2020-ci ildə Qarabağ Vətən Müharibəsinin son döyüşlərə başladı. Həmin gün Ermənistanın işğalçı qüvvələri Azərbaycan ordusunun mövqelərini və iki ölkənin bütün cəbhəsi və bütün sərhədi boyunca dinc yaşayış məntəqələrini atəşə tutduqdan sonra Bakı torpaqlarını işğalçıdan azad etmək və vətəndaşların təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə genişmiqyaslı əks-hücum əməliyyatına başlamağa qərar verdi.
Doqquzuncu gün, oktyabrın 5-də, təxminən gecə yarısı, Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin cəbhədən 100 km aralıda yerləşən Mingəçevir şəhərinə raket hücumunun fotoşəkilləri yayımlandı. Səhər, cəbhənin şimal-şərq və cənub bölgələrində döyüşlər davam edərkən, Rusiya yenidən hərbi əməliyyatları dayandırmaq üçün vasitəçilik xidmətlərini təklif etdi. Bu arada, erməni işğalçı qüvvələri Azərbaycan şəhərlərinə artilleriya zərbələrini davam etdirdi, bu mülki əhalinin atəşə tutulması nəticəsində ölənlərin sayı 24 nəfərə çatdı.
Azərbaycan ordusunun işğal zonasına dərin irəliləməsi səbəbindən xarici jurnalistlər Xankəndini tərk etdilər. Həmçinin yerli sakinlər, işğalçılar və qanunsuz məskunlaşanlar Xankəndini tərk etməyə başladılar. Ermənistan Müdafiə Nazirliyi cənubdakı Azərbaycan torpaqlarının əhəmiyyətli bir hissəsinin azad edidiyini etiraf etdi.
Saat 11.00 radələrində Ermənistan Silahlı Qüvvələri Bərdəyə raket zərbələri endirdi. Raketlər uşaq xəstəxanasına yönləndirilmişdi. Eyni zamanda, iki gün əvvəl azad edilən Talış kəndinin vəziyyəti ilə bağlı video sənədlər nəşr edildi. İran münaqişənin həlli üçün öz proqramını hazırladığını elan etdi.
Saat 12:00-dan qısa müddət sonra Ermənistan Silahlı Qüvvələri Gəncəni ikinci dəfə orta mənzilli raketlərlə vurdu, indi hədəf şəhərin mərkəzi bazarı idi. İşğalçı qüvvələrin şəxsi heyəti çatışmadğı üçün İrəvan, erməni jurnalistlərə silah paylamağa başladı. Tərtər sakinləri edilən raket zərbələrinə baxmayaraq şəhəri tərk etməyəcəklərini bildiriblər.
Saat 14.00 radələrində Kreml, son bir neçə gündə Baş nazir Nikol Paşinyanla müntəzəm təmasda olmasına baxmayaraq, Prezident Vladimir Putinin niyə hələ də Prezident İlham Əliyevlə bir dəfə də olsun telefon danışığı keçirmədiyini izah etdi. Bir saat sonra Rusiyadan İrəvana “xüsusi bortun” gəlməsi məlum oldu. Azərbaycan Baş Prokurorluğu respublikanın Bakı və həmsərhəd bölgələrə raket hücumları ilə bağlı məlumatlar dərc etdi. Amerikalı diplomat Metyu Brayza Ermənistanın dinc yaşayış məntəqələrinə zərbələrinin qanunsuz olduğunu vurğuladı.
İlham Əliyev TRT Haber-ə müsahibəsində müharibənin bitməsindən sonra erməni və Azərbaycan xalqlarının barışa biləcəyinə ümid etdiyini bildirdi. Saat 15:00 radələrində Ermənistan Silahlı Qüvvələri Beyləqan və Ağcabədiyə raket zərbələri endirdi. Azərbaycan Qurtuluş Ordusu, digər texnika ilə yanaşı, işğalçıların çoxsaylı raket sistemlərini ortadan qaldırdı.
Saat 17:00-dan qısa müddət sonra Nikol Paşinyan bir il ərzində tərxis edilən bütün vətəndaşların səfərbər olduğunu elan etdi. İşğalçıların söz ehtiyatına “taktiki geri çəkilmə” termini əlavə edildi. Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi işğalçıların ələ keçirilən və ləğv edilmiş texnikasının fotoşəkillərini təqdim etdi.
Erməni qoşunlarının Gəncəyə növbəti raket hücumu saat 19:00 radələrində edildi. İki kəndin sakinləri Ağdam rayonuna açılan atəş nəticəsində öldürüldü. Tezliklə Cəbrayıl rayonunun daha üç kəndinin işğaldan azad edilməsi məlum oldu.
ATƏT-in Minsk Qrupu həmsədr ölkələrin Xarici İşlər Nazirləri səviyyəsində rəsmi olaraq hərbi əməliyyatlara son qoyulmasını istəyib. Bundan sonra Rusiya və Azərbaycan Xarici İşlər Nazirləri arasında telefon danışığı oldu və Nikol Paşinyan yenidən Vladimir Putinə zəng etdi.
Beləliklə, müharibənin doqquzuncu günündə Azərbaycan ordusu işğaldan azad edilmiş torpaqlarda möhkəmlənərək, Tərtər və Cəbrayıl bölgələrində düşmənin döyüş mövqelərini məhv etməyə davam etdi.
İşğal zonasının inzibati mərkəzi olan Xankədi şəhəri Azərbaycan qoşunlarının cənubda sürətlə irəliləməsi səbəbindən sürətlə boşalmağa başladı. Ermənistan Silahlı Qüvvələri bütün gün Azərbaycanın ucqar yaşayış məntəqələrinə raket hücumları həyata keçirdi. Artıq bu zərbələri “hərbi hədəflər”lə izah etməyə çalışmırlar və döyüş bölgəsinin özündə daimi “taktiki geri çəkilməyə” keçdilər.
Vahidov Qurban. Araşdırmaçı – analitik