İran yeni mərhələdə: region dəyişikliklər astanasında və çəmbər daralır.

Rusiyanın dostları, onun etibarlı tərəfdaşları öldü.  Bütün bunlar Kreml üçün nə deməkdir?  50 gün ərzində  Rəisinin birinci vitse-prezidenti olan 70 yaşlı Məhəmməd Mohber prezident vəzifəsini icra edəcək. O, bütün həyatı boyu Xamneyinin sərvətini qoruyub və onun ofisində xidmət edib.  Bundan əlavə, İslam Respublikası Konstitusiyasının 131-ci maddəsinə əsasən, yeni prezident seçkiləri keçirilməlidir.  Güman edirəm ki, bu 50 gün üstəgəl seçkilər və yeni prezidentin rəsmi andiçmə mərasimi bütün Rusiya-İran layihələri üçün son xoşbəxt aylardır, çünki Mohber Məşhəd klanının və Rusiya ilə xüsusi əlaqələri olan Rəisi komandasının bir hissəsidir. Federasiya, qaz qovşağına milyardlarla dollar investisiya, “Şimal-Cənub” dəhlizi, sanksiyalardan yayınma, silah tədarükü və s.  bunun saxlanılıb-saxlanmayacağı hakimiyyətə kimin gəlməsindən asılıdır.

Baş verənlərin məntiqinə əsasən – bir nömrəli bortlar həmən həmən hər gün düşmür – bunlar xarici siyasətin müxtəlif konturlarına malik insanlar olacaq.

Ancaq başqa bir şey daha vacibdir.  Prezident İranda 1 nömrəli şəxs deyil, Rəisinin ölümündən sonra Ali Rəhbər postunun əsas varisi hazırda Xamneyinin oğlu Müctəbadır.  Bir müddət əvvəl o, İranın Çerçili Rəfsəncaninin əvəzinə islahatçıların “xaç atası” olan İslam Respublikasının qurucusunun nəvəsi Həsən Xomeyninin başçılıq etdiyi İran hakimiyyətinin daha bir mühüm klanı ilə konsensusa gəlib.   Deməli, güman etmək olar ki, prezidentin fiquru onların sövdələşməsinin nəticəsi olacaq.  Buna bənzər bir şey: Müctəba Xamenei atasının Rəhbər kimi davamçısıdır, Prezident onların sadəcə güzəştidir.  Namizəd kimi hələlik Obama dövründə İrana nüvə sazişini gətirən keçmiş xarici işlər naziri Cavad Zərif görünür.  O, ABŞ-da təhsil alıb və qeyd edək ki, o, məhz Xamneyinin oğlu Müctəba tərəfindən prezidentliyə gətirilən Əhmədinejadın dövründə İranın BMT-dəki səfiri olub.
Moskvanın Müctəbanın rəqibi Rəisiyə isti qollarını açdığını və hər şeyi onun üzərinə qoyduğunu, daha əvvəl Ruhaniyə kömək edən Londonun isə İran Təhlükəsizlik Şurasının rəhbəri admiral Şamxaniyə yatırım etdiyini nəzərə alan Müctəba Vaşinqtonda dəstək axtarmalı oldu. 2021-ci ilin payızından başlayaraq eks-prezident Əhmədinejadla Amerika tərəfi arasında təmaslar qeydə alınıb.  Əhmədinejad bir növ İrandan çıxışına qadağa qoyulan Xamneyinin oğlu Müctəbanın şəxsi xarici işlər naziridir.  Burada- mühüm göstərici – Ukrayna ilə müharibənin əvvəlindən Əhmədinejad tamamilə Ukraynayönlü mövqe tutaraq ABŞ və Rusiyanın Ukraynanın gələcək bölünməsi ilə bağlı razılığa gəldiyini bəyan etdi.  Hər halda, İranın növbəti prezidenti kim olacaqsa, o, hələ də Qərbə baxan Xamneyi ailəsinin üzvü olacaq.

  Yeri gəlmişkən, Xamneyi ailəsi haqqında.  Ölən xarici işlər naziri Abdullahianın 1-ci müavini gənc Əli Baqeri Kanidir.  Əli Xameneinin ən kiçik və sevimli qızının ərinin qardaşı.  Vyanada nüvə sazişi üzrə danışıqlara nazir Abdullahiyan yox, o rəhbərlik edirdi.  Yaşı və paranoyası ilə Xamneyi yalnız Ailə üzvlərinə güvənir.  Patruşevin dostu və həmkarı (və iranlı həmkarından dərhal sonra vəzifəsini tərk edən) Milli Təhlükəsizlik Şurasının rəhbəri admiral Şamxanidən alınan Xarici İşlər Nazirliyi, eləcə də limanlar, tankerlər və neft donanması – hər şey cəmləşib, Xamenei ailəsinin əlindədir.  Faciədən iki gün əvvəl Omanda regional gərginliyi azaltmaq üçün İran və ABŞ arasında kölgə danışıqları aparılıb.  Bəlkə də təslim olan fiqurların qurban verildiyi “dünyanın” yeni konturları çəkilirdi.