Transqafqaz.com oxucularını Azərbaycan Vətən Müharibəsinin 44 gününün gedişatını izləməyə dəvət edir.
Düz bir il əvvəl, 27 sentyabr 2020-ci ildə Qarabağ Vətən Müharibəsinin son döyüşlərə başladı. Həmin gün Ermənistanın işğalçı qüvvələri Azərbaycan ordusunun mövqelərini və iki ölkənin bütün cəbhəsi və bütün sərhədi boyunca dinc yaşayış məntəqələrini atəşə tutduqdan sonra Bakı torpaqlarını işğalçıdan azad etmək və vətəndaşların təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə genişmiqyaslı əks-hücum əməliyyatına başlamağa qərar verdi.
Müharibənin on altıncı günü, oktyabrın 12-də, erməni işğalçı qoşunları Azərbaycanın cəbhə bölgəsindəki yaşayış məntəqələrini atəşə tutmağa davam etdi. İşğalçı erməni ordusu Azərbaycan ordusunun azad etdiyi mövqeləri yenidən ələ keçirməyə çalışdı. Erməni pilotsuz təyyarələri sərhədi və cəbhəni keçmək istəyərkən məhv edildi.
Düşmən ona edilən xəbərdarlıqlara məhəl qoymur, son nəfəsində də özünün qanlı əməllərindən əl çəkmirdi. Səhər saatlarında Ağdam rayonu ərazisi Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən növbəti dəfə atəşə tutuldu.
Ordumuz isə müharibənin irəliləyən günlərində də döyüşün əsas qayda və prinsiplərini qəti şəkildə pozmur, düşmənə dərs, dünyaya isə örnək verirdi.
Saat 10:00-da Gornaboy, Tərtər və Ağdam rayonlarının ərazisi yenidən Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən atəşə tutuldu. Nəticədə 1 nəfər xəsarət aldı.
Ordumuz isə hər keçən gün yazdığı tarixin səhifələrini genişləndirir, yüksək peşəkarlıq nümayiş etdirirdi. Bunun nümunəsi idi ki, 12 oktyabr tarixinə keçən gecə Ermənistan-Azərbaycan dövlət sərhədinin Tovuz rayonu istiqamətində düşmənin 2 PUA-sı, həmin gün saat 10:00-da isə Ağdam rayonu istiqamətində 1 PUA-sı Hava Hücumunda Müdafiə bölmələrimiz tərəfindən məhv edildi.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev oktyabrın 12-də Türkiyənin “Haber Global” televiziya kanalına müsahibə verib.
İtaliya Ermənistanın hərbi cinayətlərini qınadı. ABŞ isə Azərbaycan Vətən Müharibəsi təcrübəsinə əsaslanaraq 21-ci əsr müharibəsinin mahiyyəti haqqında ilkin nəticələr çıxardılar. İran Xarici İşlər Nazirliyi Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərindən işğalçının çıxmalı olduğunu vurğulayıb.
Azərbaycan diplomatik korpusun və beynəlxalq təşkilatların nümayəndələri üçün Ermənistan terrorçu raket zərbələrinin qurbanı olmuş Gəncə və Mingəçevir şəhərlərinə səfər təşkil etdi. Bu arada Ermənistanın Baş Naziri Nikol Paşinyan İrəvanın Gürcüstana qarşı ərazi iddialarının olduğunu bəyan etdi.
Gəncədə 10 nəfərin həlak olduğu terror aktının ertəsi günü Moskvaya gələn Ermənistanın Xarici İşlər Naziri rusiyalı həmkarına Azərbaycanın atəşkəsi pozmasından şikayətlənib. Rusiya Xarici İşlər Naziri cavab olaraq sülh danışıqlarını uzatmamağa çağırıb. Kreml atəşkəs razılaşmalarına riayət etməyin əsas əhəmiyyətini vurğulayıb.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Bakının Ermənistanın pozduğu sülh razılaşmaların həyata keçirilməsinə sadiq olduğunu vurğuladı. Cəbrayıl rayonunun işğaldan azad edilmiş Süleymanlı kəndinin fəlakətli vəziyyəti ilə bağlı video sənədlər yayımlandı. AMEA işğal olunmuş torpaqlarda olan tarix və mədəniyyət abidələrinin əksəriyyətinin məhv edildiyini bildirdi.
Saat 15:00-da Müdafiə Nazirliyi Cəbrayıl rayonunun işğaldan azad olunan Süleymanlı kəndinin videogörüntüsünü yayımladı.
Həmçinin həmin gün bəlli oldu ki, Ermənistan silahlı qüvvələri oktyabrın 11-də Azərbaycanın ikinci ən böyük şəhəri Gəncəyə raket hücumunu “Elbrus” ballistik raketi ilə həyata keçirib. Raketin üzərində onun növünü müəyyənləşdirməyə imkan verən “8K14” yazısı aşkarlandı.
Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi üç gün əvvəl baş tutan barışıq danışıqlarının detallarını açıqladı. Axşam Rusiya və Azərbaycan Baş Prokurorluqlarının rəhbərləri arasında telefon danışığı baş tutdu. Federasiya Şurasının rəhbəri, öz növbəsində, türkiyəli həmkarı ilə Azərbaycan və Ermənistan parlamentlərinin spikerlərinə və Rusiya Müdafiə Nazirinə zəng vurdu. Sonda Rusiya Federasiyası Xarici İşlər Nazirinin müavini ATƏT-in Minsk qrupunun nümayəndələri ilə danışdı.
Axşamüstü Rusiya mediası Gəncədə törədilən terror aktının nəticələrinə dair video sənədlər yayımladı.
Müdafiə Nazirliyinin məlumatına görə, Ermənistan silahlı qüvvələrinin bölmələri itirdikləri mövqeləri geri qaytarmaq məqsədilə cəbhənin Ağdərə-Ağdam və Füzuli-Cəbrayıl istiqamətlərində bir neçə dəfə kiçik qruplarla Azərbaycan Ordusunun mövqelərinə basqın etməyə cəhd göstəriblər. Həyata keçirilən fəaliyyətlər nəticəsində cəbhənin müxtəlif istiqamətlərində düşmənin xeyli sayda canlı qüvvəsi, 3 ədəd BM-21 “Qrad” yaylım atəşli reaktiv sistemi, 1 ədəd T-72 tankı, bir neçə avtomobil texnikası sıradan çıxarılıb. Döyüş əməliyyatları zamanı Ermənistan silahlı qüvvələrinin 9-cu alayının artilleriya rəisi tabeliyində olan bölmə ilə Hadrut yaşayış məntəqəsi istiqamətindən geri çəkilib, alayın 5-ci taborunun şəxsi heyəti isə təhkim olunmuş texnikanı döyüş mövqelərində qoyub qaçıb. Bundan əlavə, 5-ci və 522-ci alayın şəxsi heyəti avtomobil və zirehli texnikalarını da mövqelərdə ataraq geri çəkilib. Qırmızı Bazar məntəqəsi istiqamətinə endirilən artilleriya zərbəsi nəticəsində 1-ci alayın daimi dislokasiya məntəqəsində yeraltı sığınacaq və düşmənin geri çəkilən bölməsinin 2 texnikası məhv edilib. Canlı qüvvə sarıdan xeyli itki verən düşmən ordusunda ölənlər arasında 246-cı alayın tabor komandiri polkovnik-leytenant Artur Qriqoryan da var.
Ermənistan silahlı qüvvələrinin yaşayış məntəqələrimizi ağır artilleriya qurğularından və raket sistemlərindən atəşə tutması nəticəsində sentyabrın 27-dən oktyabrın 12-si saat 12:00-dək mülki şəxslərdən 41 nəfər həlak olub, 207 nəfər isə xəsarət alıb, 1185 ev, 57 çoxmənzilli yaşayış binası və 148 mülki obyekt yararsız vəziyyətə düşüb. Bu barədə Baş Prokurorluq məlumat yayıb.
Ordumuz səngərdə tarix yazarkən, arxa cəbhədə isə hər kəs əsgərə maddi və mənəvi dəstək üçün birləşirdi. Xaricdə yaşayan vətəndaşlar sərt karantin rejiminə rəğmən ölkəyə gəlmək üçün can atır, sosial, siyasi mənsubiyyətindən asılı olmadan hamı döyüşmək istəyirdi. Qarşımızda isə yalan, riyakarlıq, qatillik simasına bürünən məğlub Erməni ordusu dururdu. Öz oyununa, özü düşən düşmən daha 28 gün öz məhvinə şahidlik edəcəkdi.
Beləliklə, müharibənin on altıncı günündə Azərbaycan ordusu Füzuliyə doğru irəliləməyə və işğalçıları Cəbrayıl bölgəsinin kəndlərindən qovmağa davam etdi. Erməni ordusu işğaldan azad edilmiş torpaqları yenidən işğal etməyə çalışdı. Ermənistan Xarici İşlər Nazirinin Moskvaya səfəri ərəfəsində, Gəncədə törədilən terror aktından sonra Azərbaycan yaşayış məntəqələrinin atəşə tutulması intensivliyi azaldı. İki gün əvvəl rəsmi olaraq tətbiq olunan atəşkəs rejiminin bərpası üçün Rusiya hakimiyyətinin diplomatik fəaliyyəti gücləndi, ancaq yarım saatdan çox çəkmədi.
Vahidov Qurban. Araşdırmaçı – analitik