Almaniya Fransa ilə batmaq istəmir: Şolzun Əliyevə çağırışının pərdəarxası
5 oktyabr 2023-cü il
Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin Qranadada danışıqlardan imtina etməsi Avropa-Azərbaycan yolunda ciddi “hərəkət”ə səbəb olub. Azərbaycan prezidentinə Almaniya kansleri zəng edib. Mətbuat xidməti bu barədə təmkinlə danışır: İlham Əliyev və Olaf Şolz regional məsələlər ətrafında fikir mübadiləsi aparıblar, Şolz Almaniyanın region ölkələrinin ərazi bütövlüyü və suverenliyinə və Brüssel prosesinə dəstəyini ifadə edib, BMT missiyasının səfərini yüksək qiymətləndirib. İlham Əliyev Azərbaycanın regional sülh gündəliyinə sadiqliyini və Brüssel prosesinə dəstəyini vurğuladı, Qarabağ erməniləri üçün humanitar yardım və reinteqrasiya proqramını xatırladıb və BMT missiyasının mülki əhaliyə və mülki-ictimai infrastruktura heç bir ziyan vurmadığını vurğulayıb.
Yaxşı, daha çox maraqlı proseslər pərdə arxasında qaldı. Olaf Şolzun İlham Əliyevə zəngi Almaniyanın artıq Cənubi Qafqaz yolunda Fransa ilə birgə hərəkət etmək niyyətində olmadığına əmin bir işarədir. Bu isə Paris üçün ciddi zərbədir.
Nəzərinizə çatdıraq: Alman nəşrləri, xüsusən də Frankfurter Allgemeine-ə görə, Fransada onlar bütün Avropa İttifaqının Ermənistanın tərəfini “qətiyyətlə tutmasını” təmin etmək arzusunda idilər. Düzünü desəm, belə bir şey planlaşdırmaq üçün reallıqdan çox ciddi şəkildə uzaqlaşmalısan.Avropa Birliyi təkcə Fransa deyil, yarı fransızdilli Belçika və Lüksemburqdur. Buraya Türk Dövlətləri Təşkilatının üzvü olan Macarıstan, Azərbaycan qazının alıcıları və tranzitçiləri Yunanıstan, İtaliya, Bolqarıstan və Rumıniya da daxildir. Yelisey sarayında və Quai d’Orsayda “Azərbaycanın Avropa İttifaqına təsiri” ifadəsi kiminsə qulaqlarını ağrıdırsa, bu o demək deyil ki, belə bir təsir yoxdur. Amma Parisdə onlar qəti şəkildə inanırlar ki, Aİ-də bütün məsələlərin müstəsna olaraq “köhnə Avropa”, daha doğrusu, Avropanın ən böyük iqtisadiyyatları olan Fransa və Almaniya həll edir. Bu və ya digər şəkildə, görünür, Fransa Almaniyaya böyük ümid bəsləyirdi. Almaniyanın Cənubi Qafqazdakı siyasi proseslərə o qədər də güclü inteqrasiya olunmadığı görünür, burada onlar Azərbaycanı daim “insan hüquqlarının pozulmasına”, Ermənistanın mədən və emal müəssisələrinə sərmayə qoymasına və s. Berlin vektorunda Paris uğura ümid edirdi. Və sonra fransız strateqləri açıq şəkildə qalanları “itələməyə” ümid edirdilər.
Bu strategiyanın uğur qazanma şansının nə qədər olduğu açıq sualdır. Ekspertlərin xatırlatdığı kimi, Paris və Berlinin Aİ strukturlarında diktaturası bir çoxlarını, o cümlədən Baltikyanı ölkələri, Şərqi Avropanı, Yunanıstanı qıcıqlandırır.
Amma indi aydın olur ki, Almaniyanın Fransanın “erməni meylini” dəstəkləməyə hazırlığı Parisdə çox yüksək qiymətləndirilib. Son illərdə Berlin Cənubi Qafqazdakı maraqlarını nəzərəçarpacaq dərəcədə təşviq edir, Azərbaycandan qaz almaq variantlarını araşdırır və şübhəsiz ki, bu regionda hansı ölkənin siyasət və iqtisadiyyatda aparıcı mövqe tutduğunu başa düşür. Onlar həm də Mərkəzi Asiyaya, “qapısı” yenə Azərbaycan olana baxırlar. Və bu vəziyyətdə, Fransa üçün şabalıdları oddan çıxarın? Düzünü desək, alman qəzetlərinin yazdığına görə, ilk “zənglər” Fransanın xarici işlər naziri Ketrin Kolonna Almaniyanın xarici işlər naziri Annalena Bärboku onunla İrəvana getməyə razı salmağa çalışsa da, o, bundan imtina edib. İndi də Olaf Şolzun İlham Əliyevə çağırışında vurğulanır: Almaniya Fransanın siyasətindən sonra Cənubi Qafqazda hərəkət etmək niyyətində deyil. Daha doğrusu, o, onunla “boğulmaq” və peşəkar diplomatiyadan uzaq fransızların nəticələrinə düçar olmaq istəmir.
Göründüyü kimi, öz hərəkətlərinin nəticələrini düşünmək və hesablamaq nəinki erməni, hətta Fransa diplomatiyasının güclü tərəfi deyil. “Kiminlə qarışırsansa, başına gələcək” deyimi burada da işləyib.
Nurani, köşə yazarı