BMT-nin Haaqa Beynəlxalq Məhkəməsi çərşənbə axşamı Ermənistan və Azərbaycan arasında münaqişə ilə bağlı iki iş üzrə qərar qəbul edib. Məhkəmə Azərbaycanı öz ərazisində ermənilərə qarşı ayrı-seçkiliyin qarşısını almağı, Ermənistan hakimiyyəti isə azərbaycanlılara qarşı diskriminasiyaya yol verməməyi tapşırıb.
Hərbi məğlubiyyətdən və bir sıra diplomatik uğursuzluqlardan sonra Ermənistan məhkəmə məğlubiyyəti ilə də üzləşdi. Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi Ermənistanın Azərbaycana qarşı iddialarının əksəriyyətini rədd edib.
BMT-nin Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi siyasi düzgünlüyü qiymətləndirərək həm Azərbaycanı, həm də Ermənistanı nifrət yaratmaqdan çəkinməyə çağırıb. Amma mahiyyəti üzrə iddialara gəlincə, Ermənistan bir sıra ağrılı zərbələr alıb.
Əvvəla xatırladaq: Ermənistan beynəlxalq məhkəmədən “müharibə əsirlərinin qaytarılması” tələbini irəli sürməyə çalışıb. Lakin Ermənistanın bu tələbi rədd edildi. Belə bir məhkəmə hökmü gözlənilən idi. Xatırladaq ki, Azərbaycan hərbi əməliyyatların dayandırılmasına can atan “hamı üçün” prinsipi ilə öz hərbi əsirlərini Ermənistana qaytarıb. Ermənistanın israrla taleyinə diqqət çəkməyə çalışdığı həmin bəxtsiz “zinvorlar” hərbi əməliyyatlar dayandırıldıqdan sonra təxribat hücumları zamanı saxlanılıb və bütün qanunlara görə hərbi əsir yox, terrorçu hesab edilir.
Həmçinin Ermənistan Bakıda “Qənimətlər Parkı”-nın bağlanması qərarını məhkəmə yolu ilə irəli sürməyə çalışıb. Lakin İrəvanın bu iddiaları rədd edildi. Bu da təəccüblü deyil. Biz nə iddia müəlliflərinin ümumi erudisiya səviyyəsini, nə də onların ümumilikdə muzey işi və xüsusən də hərbi muzeylərlə tanışlığını qiymətləndirməyi öhdəmizə götürmürük, lakin artıq mətbuatda, qeyd olunduğu kimi dünyanın bir çox ölkələrində hərbi texnikanın nümayiş etdirildiyi muzeylər mövcuddur. Aydındır ki, Ermənistan, daha dəqiq desək, erməni siyasi elitası üçün Azərbaycanın bütövlükdə 44 günlük müharibədə qələbə qazanması faktını, xüsusən də ona həsr olunmuş muzeyi “həzm etmək” çox çətin oldu. Lakin bu o demək deyil ki, məğlub olan təcavüzkarların bu cür ruhi narazılıqları beynəlxalq məhkəmələrdə anlaşma tapmaq şansına malikdir.
Məhkəmə həmçinin Ermənistanın Azərbaycan tərəfinin törətdiyi iddia edilən “müharibə cinayətlərinin araşdırılmasına” başlamaq tələbini dəstəkləməyib.
Ermənistan məhkəmə də “əsəb müharibəsi”ni uduzdu. Məhkəmənin qərarında Ermənistanın minalanmış xəritələri Azərbaycana verməsi tələbi yoxdur. Üstəlik, Ermənistan bu addımı məhz məhkəmə qərarından qorxduğu üçün atıb.
Qeyd etmək lazımdır ki, birincisi, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin başlanğıcından ölkəmiz şübhəsiz hüquqi üstünlüyə malik idi. İkincisi, azərbaycanlı hüquqşünaslar: diplomatlar, ekspertlər yüksək peşəkarlıqla hazırlıq işləri apararaq məhkəməyə, həqiqətən də inandırıcı sübutlar təqdim ediblər.
Ermənistan üçün əsas hüquqi bəlalar isə hələ qabaqdadır – Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərinin talan edilməsi ilə bağlı məhkəmə çəkişmələri. Ermənistanın özündə 50 milyard dollar məbləğində məhkəmə ödənişlərinin adını çəkiblər. Amma reallıqda müharibə və işğal İrəvana qat-qat baha başa gələ bilər.
Ən əsası isə məhkəmə müharibəsi yeni başlayır.
Vahidov Qurban. Araşdırmaçı-analitik