Qəzza zolağı
Aralıq dənizi sahili boyunca ərazi, 365 kv. Uzunluğu – 40 km, eni – 5,7-dən 12,5 km-ə qədər. Cənub-qərbdə Misirlə həmsərhəddir; cənubda, şərqdə və şimalda – İsraillə.
Əhali – təqribən. 2 milyon, Fələstinli sünni ərəblər.
1947-ci ildə ərazi-etnik birlik kimi – BMT-nin Fələstini ərəb və yəhudi dövlətlərinə bölmək planına uyğun olaraq meydana çıxdı. 1948-1967-ci illərdə – Misirin nəzarəti altında. 1967-ci ildə İsrail tərəfindən ələ keçirilib. 1993-1995-ci illərdə İsrail və Fələstin Azadlıq Təşkilatı (FAT) arasında bağlanmış Oslo razılaşmasına əsasən, Qəzza zolağının böyük hissəsi Fələstin Muxtariyyətinin (Fəth təşkilatı) nəzarətinə keçib. 2005-ci ildə İsrail heç bir siyasi razılaşma olmadan birtərəfli qaydada qoşunlarını Qəzza zolağından tamamilə çıxardı. 2007-ci ildə HƏMAS Qəzza zolağında hakimiyyəti ələ keçirib. Qəzza zolağından raket hücumları nəticəsində İsrail orada HƏMAS-ın hərbi infrastrukturuna qarşı – 2006-cı ilin iyun-noyabr, 2008-ci ilin dekabr – 2009-cu ilin yanvar, 2011-ci ilin avqustunda, 2012-ci ilin mart, noyabr-dekabr, iyulda- HƏMAS-ın hərbi infrastrukturuna qarşı əməliyyatlar həyata keçirib. 2014-cü ilin avqustu, 2018-ci ilin aprel-iyul ayları, 2021-ci ilin mayında, 2023-cü ilin mayında.
Qərb Sahil (Samariya və Yəhudeya)
İsrail (1967-ci il sərhədləri daxilində) və İordaniya arasındakı ərazi.
Əhali: Fələstin ərəbləri – təqribən. 2,6 milyon, yəhudilər – təqribən. 0,5 milyon
13-cü əsrdə e.ə. – II əsr n. e. bu bölgədə qədim yəhudilər yaşayırdı. 1920-1947-ci illərdə – Britaniya İmperiyasının nəzarəti altında, 1948-1967-ci illərdə – İordaniyanın tərkibində. 1967-ci ildən – İsrailin nəzarəti altında. Oslo razılaşmasına (1993-1995) görə, Fələstin Muxtariyyətinin (Fəth) strukturları mərkəzi Ramallahda olmaqla İordan çayının qərb sahilində yaradılmışdır. 1990-cı illərin ortalarından etibarən bölgəyə nəzarət İsrail və Fələstin Muxtariyyəti arasında bölüşdürülüb.
HƏMAS (Hərəkətül-Müqəvamə əl-İslamiyyə)
2007-ci ildən Qəzza zolağına nəzarət edən islamçı hərbi-siyasi təşkilat, 1990-cı illərin sonundan isə İordan çayının qərb sahilində Fələstin Muxtariyyətinin (Fəth) əsas rəqibi.
O, 1987-ci ildə Misir İslamçı Cəmiyyət əl-İxvan əl-Muslimin hərəkatının Qəzza şöbəsi əsasında yaranıb, ardınca bu hərəkatın İordaniyadakı İordaniya qolu ilə İordan çayının qərb sahilində birləşməsi nəticəsində yaranıb. Livanda hərbi-siyasi infrastruktura malikdir.
2017-2018-ci illərdən İranla sıx əlaqələr saxlayır və ondan maliyyə dəstəyi alır.
Proqramın məqsədi İsrailin məhv edilməsi və bütün tarixi Fələstinin ərazisində İslam dövlətinin yaradılmasıdır.
Kətayib əl-şəhid İzzəddin əl-Qəssam
HƏMAS-ın “döyüş qanadı” (silahlı qüvvələr). Sayı – təqribən. 40.000 (2021). Əmr: Məhəmməd Deif, İhya Sinuar, Mərvan İsa.
İslami Cihad (Hərəkat əl-Cihad əl-İslami fi-Filastin)
Fələstin islamçı hərbi-siyasi təşkilatı. Qəzza zolağında HƏMAS-dan sonra ikinci böyük və nüfuzlu. İordaniyanın Qərb Sahilində (mərkəz – Cenin) və Livanda infrastruktura malikdir.
O, 1981-ci ildə Qəzza zolağında kiçik bir iranpərəst paramilitar qrup kimi yaranıb. 2007-ci ildən bu təşkilat xeyli güclənib. İran tərəfindən dəstəklənir və idarə olunur.
Silahlı qüvvələr – Saraya əl-Qüds. Təxmini sayı – təqribən. 15.000.
Hizbullah
Livan şiə hərbi-siyasi təşkilatı. Livan siyasətində dominant qüvvədir. İranın Yaxın Şərqdə əsas “podratçı”sı və peyki kimi xidmət edir.
1982-ci ildə iranlıların dəstəyi ilə İran İslam İnqilabının (1979) təsiri altında olan Livanlı şiə fəallar və onun lideri Ayətullah Xomeyni tərəfindən yaradılıb.
Təşkilatın 1992-ci ildən rəhbəri Həsən Nəsrullahdır.
Hizbullahın sayı, silahları və döyüş təcrübəsi baxımından Yaxın Şərqin bir sıra ölkələrinin ordularından üstün olan silahlı qüvvələri var. Nəsrullaha görə (2021), sayı 100.000 nəfərdir. 2010-cu illərdə Suriya və Yəməndə hərbi əməliyyatlarda fəal iştirak ediblər.
Hizbullah Fələstinin Həmas, İslami Cihad və İran İnqilabı Keşikçiləri Korpusu ilə sıx koordinasiya edir.