Misak-ı Milli, eşitdiyimiz, lakin məzmunu haqqında çox şey bilmədiyimiz bir anlayışdır.
Ancaq Misak-ı Milli anlayışı çox önəmlidir. Qurtuluş Savaşının bir növ “Siyasi Manifesti” olaraq da bilinən Misak-ı Milli, zəfər yolunda ilk tarixi sənəddir. İşdə bütün maraqlı detallar.
Misak-ı Milli və onun nəticələri haqqında məlumatlı olmaq və keçmişi öyrənmək mütləqdir. Tarixi bilmək gələcəyi düzgün anlamaq deməkdir. Bu səbəbdən, Misak-ı Milli və Misak-ı Milli qərarlar haqqında maarifləndirici və ümumiləşdirici məlumatlar topladıq.
Misak-I Milli Nədir?
Misak-ı Milli olaraq da adlandırılan “Misak-I Milli”, son Parlament tərəfindən elan edildi. Gənc Türk Cümhuriyyətinin qurulması yolunda atılan ən əhəmiyyətli addımlardan biri də “Misak-ı Milli” bəyannaməsinin elan edilməsidir.
Misak-ı Milli 17 fevral 1920-ci ildə ictimaiyyətə elan edilsə də, 28 yanvar 1920-ci ildə qəbul edildi. İstanbuldakı son Parlament 6 maddədən ibarət Misak-ı Milliyi elan etdi. Milli-İ Misak elanı tariximizdə bir dönüş nöqtəsi oldu.
Misak-I Milli qərarları və maddələri nələrdir?
Misak-I Milli İstiqlal Savaşının siyasi manifesti adlanır. Çünki Misak-I Milli bəyannaməsi ilə Qurtuluş Savaşının məqsədləri təyin olundu və dərhal həyata keçirildi. Misak-I Milli ilə ölkənin müdafiə olunacaq sərhədləri də müəyyən olunmuşdur.
Mudros Barışıq Anlaşması, vətənin ədalətsiz işğalının imperialist güclər tərəfindən qəbuledilməz olduğunu bəyan edərək rədd edildi.
İmperyalist güçlər tərəfindan vətən torpraklarının haqsız işgalının qəbul edilməzliyi elan edilərk Mondros Ateşkes Sözleşmesi redd edilmiştir. Ölkənin bütünlüyü və ulusun baxımsızlığına vurgu edilmişdir. Misak-I Milli’nin (and və ya milli and da deyilir) maddələrinə gəlincə;
- Misak-I Milli sərhədləri hiçbir şəkilde hökmən ya da gerçəktən ayrılmayacak bir bütündür. Mudros Atəşkəsinin imzalandığı dövrdə xarici işğal altında olan bölgələrin gələcəyi insanların azad iradəsi və səsləri ilə müəyyən ediləcək.
- Ölkənin siyasi, maliyyə, məhkəmə və tam müstəqilliyi vacibdir; Bu məsələlərdə heç bir məhdudiyyət və ya qeydiyyat qəbul edilə bilməz.
- Batı Trakya, hüquqi statusunu xalqın iradəsinin səsverməsi ilə təyin edəcək.
- Vətənə könüllü olaraq daxil olan Batum, Ardahan və Qars əyalətlərində lazım gəldikdə ictimai səsvermə keçiriləcək.
- İstanbulun və Mərmərə dənizinin təhlükəsizliyi onları təhlükələrdən uzaq tutacaq şəkildə qurulacaq. Boğazların ticarətə açıq olması da müvafiq dövlətlərin danışıqları və razılaşmaları ilə təmin ediləcək.Vahidov Qurban. Araşdırmaçı – analitik